กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ถอดรหัสพันธุกรรมเชื้อวัณโรคทั่วจีโนม นวัตกรรมสอบสวนการระบาดของวัณโรค หยุดวัณโรคดื้อยาที่ระบาดในโรงเรียน โรงพยาบาล หรือ แหล่งชุมชน
ที่ผ่านมาไทยสูญเสีย 75,000 ล้านบาทต่อปีสำหรับการรักษาวัณโรค เนื่องจากวัณโรคเป็นสาเหตุของการเสียชีวิต 10 อันดับแรกของคนไทยในเวลานี้ โดยมีอัตราการเสียชีวิตจากวัณโรคที่ไม่ดื้อยาอยู่ที่ 8 % และเพิ่มขึ้นเป็น 13 % ในผู้ป่วยวัณโรคดื้อยา วัณโรคจึงเป็นปัญหาระดับชาติ ที่ต้องแก้ปัญหาอย่างเร่งด่วน
นพ.โอภาส การย์กวินพงศ์ อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กล่าวว่า วัณโรคเป็นโรคติดต่อทางเดินหายใจ เมื่อผู้ป่วยวัณโรค ไอ จาม จะทำให้เกิดละอองฝอยขนาดเล็กที่มีเชื้อวัณโรคกระจายอยู่ในอากาศ เป็นเหตุให้เกิดการแพร่เชื้อวัณโรคสู่ผู้ที่อยู่ใกล้ชิดที่ร่วมบ้าน ร่วมโรงเรียน ร่วมที่ทำงาน โดยเฉพาะสถานที่ที่อยู่ในที่อับ ไม่ค่อยมีอากาศถ่ายเท หรือ พื้นที่ที่มีประชากรอยู่หนาแน่น
ในคนทั่วไปที่ติดเชื้อวัณโรคจะมีโอกาสป่วยเป็นวัณโรค 5–10 % ตลอดช่วงชีวิต ในขณะที่ผู้ติดเชื้อเอชไอวีที่ติดเชื้อวัณโรคร่วมด้วย จะมีโอกาสป่วยเป็นวัณโรคสูงถึง10 % ต่อปี
กรมฯจึงได้จัดตั้ง “ระบบการถอดรหัสพันธุกรรมทั่วจีโนมของเชื้อวัณโรค” ขึ้น เพื่อป้องกันประชาชนทั่วไปได้รับเชื้อวัณโรคจากการแพร่ระบาด และเพื่อให้ผู้ป่วยได้รับการรักษาที่เหมาะสมอย่างรวดเร็ว ซึ่งระบบดังกล่าวสามารถสร้างแนวทางใหม่ในการสอบสวนการระบาดของวัณโรค
โดยใช้หลักการระบาดวิทยาเชิงโมเลกุล เปรียบเทียบความแตกต่าง ของเชื้อวัณโรคในผู้ป่วยแต่ละรายจากข้อมูลพันธุกรรม ทำให้ทราบสายพันธุ์ของเชื้อวัณโรคที่แพร่ระบาดในพื้นที่ และสร้างระบบตรวจจับการระบาดของเชื้อวัณโรคดื้อยาที่อาจระบาดในโรงเรียน โรงพยาบาล หรือ แหล่งชุมชน
นอกจากนี้ระบบถอดรหัสพันธุกรรมฯ สามารถตรวจการกลายพันธุ์ ที่เกี่ยวข้องกับการดื้อยาครอบคลุมตัวยาทุกชนิด ที่ใช้รักษาวัณโรค ในขณะที่วิธีการตรวจทางโมเลกุลที่ห้องปฏิบัติการวัณโรคภายในประเทศไทยใช้อยู่ในปัจจุบันนั้น สามารถตรวจการดื้อยาได้เพียงบางชนิดตัวยา
และเมื่อทราบลักษณะการดื้อยาของเชื้อวัณโรคครบถ้วน จะทำให้แพทย์เลือกสูตรยาที่ต้านวัณโรค ได้มีประสิทธิภาพ ช่วยลดความเสี่ยงในการเสียชีวิตของผู้ป่วย และลดโอกาสการแพร่ระบาดของเชื้อวัณโรคดื้อยาได้อีกด้วย
และผลงาน“ระบบถอดรหัสพันธุกรรมเชื้อวัณโรคทั่วจีโนมประเทศไทย” ได้รับรางวัลเลิศรัฐประจำปี 2562 ประเภท ” บริการภาครัฐ ประเภทนวัตกรรม การบริการ ระดับดี” จากสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ เมื่อวันที่ 13 กันยายน พ.ศ.2562 ที่ผ่านมาด้วย
